Wilde planten worden vaak aangetroffen langs paden en bermen, onterecht bestempeld als onkruid en ongedierte. Deze kruiden en bloemen maken vaak deel uit van het flora-erfgoed van Portugal en dragen bij aan de biodiversiteit en verbeteren de bodemsterkte. Bovendien zijn ze eetbaar en bieden ze gezondheidsvoordelen. Ontdek een handvol van deze schatten langs de weg.
Beira Baixa is geen uitzondering als het gaat om deze rijkdom aan biodiversiteit (met dubbel nut)! Er bestaat een ongelooflijke verscheidenheid aan planten, bladeren, scheuten, vruchten en zaden die we meestal over het hoofd zien vanwege onwetendheid of angst, maar ze bieden niet alleen ongelooflijke smaken, maar zijn ook rijk aan voedingsstoffen. Dit alles op een veld bij jou in de buurt, klaar om geoogst te worden!
In dit artikel zullen we wilde planten belichten die niet alleen beschikbaar zijn in de regio Beira Baixa, maar ook veel voorkomen en kunnen worden verzameld zonder de biodiversiteit te schaden.
Beldroega Portulaca oleracea
Deze vetplant komt overvloedig voor in verschillende regio's over de hele wereld en gedijt vooral van het late voorjaar tot de late zomer. Herkenbaar aan zijn dikke, roodachtige stengels en frisse, ronde bladeren die variëren van donkergroen tot goudgeel, wordt hij vaak aangezien voor een onkruid. Het zit echter boordevol uitzonderlijke voedings- en therapeutische voordelen. Historisch gezien wordt postelein al duizenden jaren gewaardeerd, met het medicinale gebruik ervan in Europa dat meer dan twee millennia teruggaat.
Hoewel postelein vaak wordt gebruikt in recepten waar het wordt gekookt, is het net zo heerlijk als het rauw wordt gegeten, zoals in salades en soepen. Naast de van nature voorkomende vitamines, mineralen en vezels, is het ook een uitstekende bron van omega 3, 6 en 9.
De eetbare delen van de plant zijn onder meer de bladeren, vruchten/zaden en bloemen.
Carqueja is een meerjarige struik, met afgeplatte en gevleugelde stengels, onontwikkelde bladeren en gele bloemen. Het groeit in lage struiken op zure rotsen en heeft een lange en consistente geschiedenis van traditioneel gebruik in onze regio.
Traditioneel wordt carqueja gebruikt als infusie om spijsverteringsproblemen, diabetes, urineweginfecties, maar ook verkoudheid en griep te verlichten. Het is nuttig voor het verlagen van de bloeddruk en cholesterol.
Naast infusies wordt carqueja vaak gebruikt om rijst en konijn te maken. Carqueja-bloemen zijn eetbaar en kunnen worden toegevoegd aan salades om gerechten en desserts te versieren en wat de verbeelding ook dicteert. Het heeft een licht harsachtige smaak van struik, tussen zoet, bitter en samentrekkend.
Delen die gegeten worden: gevleugelde stengels en bloemen.
Het is een meerjarige vetplant, gekenmerkt door zijn vlezige, bijna ronde bladeren die een centrale stengel omringen en een kleine uitsparing vormen. De stengel rijst rechtop en is over de lengte versierd met trossen witgele of roodachtige bloemen en knoppen. Hij bloeit meestal vanaf april en wordt vaak aangetroffen in bemoste muren, spleten, bossen, boomschors en daken.
De bladeren zitten boordevol calcium, kalium, ijzer, silicium, vitamine C en tannines. Traditioneel worden ze meer uitwendig dan inwendig gebruikt, rechtstreeks op de aangetaste gebieden aangebracht als gemalen kompressen of als gezeefd sap.
Ze kunnen ook worden gebruikt in de keuken, rauw en vers, met behoud van een frisse en aangename smaak. Ze werken uitstekend in salades, sandwiches, wraps, smoothies of elke culinaire creatie.
Eetbare delen: bladeren, stengels en bloemen.
Deze robuuste plant staat bekend om zijn anijsachtige geur en heeft rechtopstaande stengels die meer dan een meter hoog kunnen worden. De grote, fijn verdeelde groene bladeren zijn duidelijk bevederd. Aanvankelijk stevig, worden de geribbelde stengels hol naarmate ze ouder worden. Aan de uiteinden clusteren kleine gele bloemen zich in tuilen.
Zowel de fijngehakte bladeren als de stengels geven een geurige schil aan salades en dressings. De dikke basis van de bladeren kan als groente worden gekookt, terwijl de vezelige stengels na weken in een zoetzure azijnmarinade kunnen worden gepekeld. Venkelzaad of fruit wordt veel gebruikt bij het koken, het verbeteren van stoofschotels en wordt ook gebruikt om likeuren op smaak te brengen.
Venkel biedt veel voordelen dankzij verbindingen zoals anethol, saponinen, flavonoïden, tannines, coumarines, vitamines, mineralen en rozemarijnzuur, die ontspannende, ontstekingsremmende, stimulerende, krampstillende, windafdrijvende, bloedplaatjesremmende, wormafdrijvende, spijsverteringsbevorderende, diuretische en milde slijmoplossende eigenschappen hebben. Daarom is venkel zeer waardevol bij: het verlichten van maagpijn, het verbeteren van de spijsvertering, het helpen bij een regelmatige stoelgang, het beheersen van overmatige gassen, het helpen oplossen van verkoudheid en griep, het verlichten van misselijkheid en braken, het verminderen van angst en het verbeteren van de slaapkwaliteit, het helpen bij leverontgifting en toning.
Eetbare delen: bladeren, stengels, bloemen en zaden.
Dit is een plant bedekt met brandharen, met rechtopstaande vierhoekige stengels, tegenover donkergroene bladeren met scherpe tanden. Het draagt kleine bloembladloze bloemen in de bladoksels. De wortels staan bekend om de behandeling van prostaatproblemen zoals goedaardige prostaathyperplasie. Bladeren, bloemen en vruchten vinden verschillende toepassingen in de keuken en kruidengeneeskunde. Brandnetels zijn rijk aan mineralen zoals ijzer, kalium en calcium. Ze bevatten vitamine C, rutine, quercetine, appelzuur en chlorofyl. Ze helpen bij de aanmaak van serotonine en borstvoeding.
Ondanks dat het ondergewaardeerd wordt, is dit kruid zeer voedzaam en rijk aan mineralen. Brandnetelinfusie dient als een diureticum en hemostaticum. Het blijkt gunstig te zijn voor aandoeningen zoals jicht, blaasontsteking en urethritis door te helpen bij de eliminatie van urinezuur. Bovendien kunnen ze nuttig zijn bij aandoeningen van de luchtwegen.
In culinair gebruik zijn ze veelzijdig. Na blancheren of licht koken worden hun stekende eigenschappen geneutraliseerd, waardoor ze onschadelijk zijn voor de huid. Brandnetels worden vaak gebruikt in broodbereiding, soepen, eieren en veganistische omeletten (veganomlettes), sappen, smoothies, rijstgerechten en meer. Ze worden niet rauw gegeten.
Als u hart- of nierproblemen heeft die oedeem veroorzaken, of als u diuretica of hypotensiva gebruikt, vermijd dan het consumeren van brandnetels.
Eetbare delen: stengels, bladeren, bloemen en zaden.
Deze middelgrote struik of kleine boom behoort tot de familie Caprifoliaceae en gedijt goed op vochtige, schaduwrijke plaatsen. De bloemen en vruchten worden zeer gewaardeerd voor medicinale en culinaire doeleinden. "De bloemen kunnen worden gefrituurd in tempurabeslag, vergelijkbaar met 'peixinhos da horta', gebruikt in dranken, champagne, ijsjes en andere desserts, en passen goed bij rozenblaadjes", merkt Fernanda Botelho op.
Een infusie van de verse of gedroogde bloem helpt allergieën, hoesten, verkoudheid en griep te bestrijden en heeft ontstekingsremmende en antivirale eigenschappen. De zwarte bessen zijn rijk aan antioxidanten, vitamines en mineralen en worden gewaardeerd in jam, snoep en dranken.
Eetbare delen: bloemen, bladeren en bessen.
Mooi en prachtig, het behoort tot de familie Brasicaceae, waaronder kool, rucola en rapen. "Je zou het kunnen zien als een wilde voorouder van onze gecultiveerde groenten", zegt Fernanda. Dit betekent dat we de bloemen en bladeren, rauw of gekookt, evenals de zaden kunnen eten.
Door zijn pittigheid stimuleert het de spijsvertering. Wilde mosterd wordt gevonden aan de randen van paden, waar het dankzij zijn grote wortels de zeer nuttige functie heeft om dijken te helpen stabiliseren. Vlinders en bijen zijn dol op deze plant met hoge takken.
Eetbare delen: bloemen, bladeren en zaden.
Het is belangrijk om de omgeving zorgvuldig te onderzoeken en ervoor te zorgen dat deze niet is besproeid met herbiciden of andere chemicaliën, vrij is van dierlijke of menselijke urine en niet is verontreinigd door vervuiling.
Daarom is het raadzaam om deze planten niet te oogsten uit druk bereden bermen langs de weg. Zorg ervoor dat u correct identificeert wat u kiest. Er zijn zeer vergelijkbare soorten die tot fouten kunnen leiden. Het wordt aanbevolen om vergezeld te worden door gidsen, zoals boeken, digitale applicaties of lokale experts die bekend zijn met de soort.
Oogst altijd met mate en respect, bij voorkeur op plaatsen waar de plant overvloedig aanwezig is. Onthoud dat het trekken van de plant vanaf de wortel de cyclus kan onderbreken. Doe dit alleen als het absoluut noodzakelijk is.